Irrasyonel...

Stuart Sutherland / Irrasyonel der ki:

* Ister iyi ister kotu, asiri bir sey oldugunda ayni seyin bir dahaki sefere sirf istatistiksel nedenlerden oturu, cok daha az asiri olacagini unutmayin; ortalamaya donecektir.
* Hafizaniza tedbirli yaklasin, muhtemelen mevcut goruslerinizle uyumlu seyleri hatirliyorsunuzdur.
* Yeni bir kanit isiginda fikrinizi degistirmenin zayiflik degil gucluluk isareti oldugunu unutmayin.
* Bir yargi ya da karari ne kadar carpici olursa olsun tek ornege dayandirmayin.
* Bir kisiye ya da nesneye dair izlenim olustururken, carpici bicimde iyi ya da kotu niteliklerin gorusunuzu etkilemesine izin vermeyin ve ozellikleri ayri ayri degerlendirin.
* Iliskili verilerle karsilastiginizda, yargiyi sonuna dek askida tutun, son veriye de ilki kadar onem vermeye calisin.
* Etraftaki insanlar gider -ya da gitmez- diye baskalarina yardima gitmezlik etmeyin.
* Yaptiginiz bir secimin sonuclarina gereginden yuksek deger bicmekten sakinin.
* Gecmisi bir kenara birakin ve bir etkinlik ya da esyayi bugunku degerine gore degerlendirin.
* HOs olmayan bir sey yapmayi kabul ederseniz, kendinizi hakli cikarmak icin isin tatsizligini azimsamamaya calisin.
* Goruslerinizle celisen kanitlar arayin.
* Birbirine karsit onermeler dusunmeye calisin.
* Goruslerinizle celisen bir seyi degerlendirirken ozellikle dikkatli olun.
* Yeni kaniti carpitmayin; goruslerinizi destekleyecek sekilde degil de hatali cikaracak sekilde yorumlanabilir mi diye dikkatle inceleyin.
* Kendi goruslerinizi desteklemek icin uydurmus olabileceginiz aciklamalardan etkilenmemeye calisin.
* Bir olayin baska bir olayla iliskili olup olmadigini belirlemek istiyorsaniz, asla birlikte gorulduklari zamanlari aklinizda tutmaya calismayin. A yokken B'nin olmasina (negatif vakalara) ozellikle dikkat edin.
* Bir olayin akliniza ilk gelenden baska nedenleri olup olamayacagini dusunun.
* Sebep ve sonuc belirlerken, ilk dusundugunuzun aksi yonde isleme olasiliklarini gozden gecirin.


"Gecmisi degerlendirirken, cevremizde gelisen olaylari yorumlamak ve ongorulerde bulunmak icin kullandigimiz onerme ve kurallari ortuk bir sekilde test ederiz. Geriye donuk degerlendirmelerimizde, gecmisin bizim icin tasidigi ve tasimakta oldugu surprizleri sistemli bir sekilde hafife alirsak onermelerimizi cok zayif testlere sokmus oluruz ve muhtemelen onlari degistirmek ici pek bir neden bulamayiz. Boylece, gecmisin ne oldugunu anladigimiza dair hisler, gecmisten bir seyler ogrenmemizi engelleyebilir."

"Tarihten, insanlarin tarihten asla bir sey ogrenmedigini ogreniyoruz."